poniedziałek, 28 lipca 2014

13 październik 2013 - Kriváň (Krywań)



 Z  wędrówki  na  Krywań  przywieźliśmy  miłe  wspomnienia,  ale  także  niedosyt,  który  z  pewnością  zmotywuje  nas  do  powtórnego  stanięcia  przy  krywańskim  krzyżu.  A  to  dlatego,  że  gdy  zbliżaliśmy  się  do  szczytu,  utonął  w  chmurach  i  mgle,  a my  zamiast  oglądać  rozpościerające  się  z  niego  panoramy,  oglądaliśmy...  sałatkę  z  pomidorów  i  mozzarelli,  i  siebie.  :)  Gdybyśmy  na  szczyt  dotarli  pół  godziny  wcześniej,  punkt  w  walce  z  chmurami  byłby  po  naszej  stronie.  Ostatecznie  wybaczyliśmy  jednak  obłokom,  bo  ładnie  kontrastując  z  błękitem  nieba,  stworzyły  malownicze  widoki,  które  mogliśmy  podziwiać  w  drodze  powrotnej.

 Krywań  osiąga  wysokość  2495 m  n.p.m.,  aczkolwiek  niektóre  źródła  podają  o  metr  mniej  lub  więcej.  Przez  pewien  czas  uznawany  był  za  najwyższy  szczyt  Tatr  -  pogląd  ten  obalił  w  1793  roku  Robert  Townson  przeprowadzonymi  badaniami  pomiarowymi.  Nie  można  natomiast  odebrać  Krywaniowi  tego,  iż  jest  najbardziej  przewyższonym  szczytem  tatrzańskim  -  od  dna  Kotliny  Liptowskiej  (Liptovská  kotlina)  dzieli  go  1400 m,  od  dna  Doliny Koprowej  (Kôprová  dolina)  1300  m.  Nazwę  zawdzięcza  swojemu  wykrzywionemu  kształtowi  w  części  podszczytowej.
 Położony  jest  pomiędzy  dolinami:  Koprową  na  zachodzie,  Niewcyrką  (Nefcerská  dolina)  na  północy  i  Ważecką  (Važecká  dolina)  na  wschodzie.  Południowe  zbocza  Krywania  opadają  w  stronę  Wielkiego  Żlebu  Krywańskiego  (Veľký  žľab),  który  znajduje  się  pomiędzy  dwoma  szlakami  turystycznymi  prowadzącymi  na  Krywań.
 Są  to  szlaki:  niebieski  i  zielony,  który  łączy  się  z  niebieskim  przy  Rozstajach  pod  Krywaniem  (Rázcestle  pod  Kriváňom)  na  wysokości  2140 m  n.p.m.  Wędrówkę  szlakiem  niebieskim  rozpoczyna  się  przy  Jamskim  Stawie  (Jamské  pleso),  by  potem  podążać  przez  Przedni  Handel  (Predný  handel)  i  Zadni  Handel  (Zadný  handel)  w  Dolinie  Ważeckiej  oraz  Pawłowy  Grzbiet  (Pavlov  chrbát).  My  wybraliśmy  szlak  zielony  -  zostawiliśmy  samochód  na  parkingu  nieopodal  dawnego  schroniska  Ważecka  Chata  (Važecká  chata)  i  udaliśmy  się  Drogą  Wolności  (Cesta  Slobody)  w  rejon  Trzech  Studniczek  (Tri  studničky).  Stąd  nasza  droga  wiodła  przez  położony  na  1576 m  n.p.m.  Gronik  (Grúnik)  aż  do  wspomnianych  Rozstajów  pod  Krywaniem.  Następnie  przetrawersowaliśmy  Wielki  Żleb  Krywiański  i  mijając  Mały  Krywań  (Maly  Krivań),  wznoszący  się  na  2335 m  n.p.m.,  dotarliśmy  do  Przełączki  Krywańskiej  (Daxnerovo  sedlo  -  od  nazwiska  Słowaka  Štefana  Daxnera,  uczestnika  walk  o  niepodległość  i  narodowej  wycieczki  na  Krywań  w  1861 roku).  Tutaj  czekała  na  nas  nagroda  za  przebytą  dotychczas  drogę  -  widok  na  Zielony  Staw  Ważecki  (Zelené  pleso  Krivánske)  położony  u  stóp  Jamskiego  Grzebienia  (Jamský hrebeň),  znikającego  już  w  opadających  chmurach.  Grań  Małego  Krywania,  którą  pozostawiliśmy  za  sobą,  ukazała  nam  się  już  prawie  do  połowy  wysokości  zakryta  chmurami.  I to  właśnie  w  towarzystwie  chmur  coraz  liczniej  przybywających  nad  nasze  głowy,  wspięliśmy  się  na  szczyt  Krywania,  gdzie  znajduje  się  drewniany  krzyż  lotaryński  symbolizujący  niepodległą  Słowację,  a  także  (na  jednym  z  głazów)  tablica  upamiętniająca  mocno  związanego  z  kulturą  i  działaniami  niepodległościowymi  Słowaka  -  Ľudovíta  Štúra  -  który  swoją  wędrówką  na  Krywań  16  sierpnia  1841  roku  (w  towarzystwie  grupy  orędowników  niepodległości  słowackiej)  przyczynił  się  do  narodzin  tradycji  corocznej  narodowej  wędrówki  Słowaków  na  Krywań.

 Odcinek  pomiędzy  Studniczkami  a  Rozstajami  jest  dość  długi  i  ciągły,  przez  co  niektórym  może  wydać  się  nużący.  Ja  jednak  oceniam  go jako  ciekawy,  gdyż  ładnie  i  wyraźnie  pokazuje  zmianę  górskich  pięter  przyrodniczych,  przejścia:  las  -  kosodrzewina,  kosodrzewina  -  hale  i  hale  -  piargi / rumowiska  skalne.  Ponadto  w  części  południowego  zbocza  Gronika,  zobaczyć  można  zrekonstruowany  bunkier  oraz  pamiątkową  tablicę,  usytuowane  w  miejscu  walk  słowackiego  oddziału  partyzantów  Vysoké Tatry  z  Niemcami,  w  których  to  w  1945  roku  poległo  sześciu  partyzantów  wraz  ze  swoim  dowódcą  Štefanem  Morávką.   Ku  pamięci  S.  Morávki,  który  przed  wstąpieniem  do  partyzantki  był  uczestnikiem  Słowackiego  Powstania  Narodowego,  poświęcona  jest  także  osobna  tablica,  umieszczona  na  głazie  nieopodal.  Do  bunkra  prowadzi  ścieżka  oddalona  od  zielonego  szlaku  o  jedną,  dwie  minuty  marszu.
 Droga  wiodąca  od  Rozstajów  pod  Krywaniem  w  kierunku  szczytu,  jest  już  bardziej  wymagająca  -  biegnie  wśród  rumowiska  skalnego  i  różnej  wielkości  głazów.  Im  bliżej  wierzchołka  tym  bardziej  trzeba  uważać,  ale  nie  tyle  z  powodu  trudności  szlaku  (choć  spacerowy  nie jest),  co  z  powodu  zagęszczenia  ludzi  na  nim  i  wynikającej  stąd  konieczności  mijania  się  na  linii  wychodzący  -  schodzący.

 Bez  wątpienia,  pomimo  upływu  czasu  i  szeregu  zmian,  jakie  zaszły  na  słowackiej  ziemi  od  momentu,  gdy  stała  się  ona  niepodległa,  Krywań  nadal  odgrywa  w  kulturze  i  w  życiu  Słowaków  dużą  rolę.  O  tym  jak  dużą,  świadczy  nie  tylko  kultywowanie  narodowych  wędrówek  na  krywański  szczyt,  ale  również  obecność  wizerunku  Krywania  w  istotnych  elementach  słowackiej  codzienności  -  na  banknotach  i  monetach,  a  swego  czasu  także  w  godle  narodowym.

 Przy  planowaniu  wędrówki  na  Krywań  koniecznie  trzeba  wziąć  pod  uwagę  brak  schronisk  na  całym  odcinku  trasy  (poza  punktami  początkowymi,  w  których  rozpoczynamy  wejście  na  szlak)  i  w  związku  z  tym  wyposażyć  się  w  odpowiedni  do  rodzaju  wędrówki  ekwipunek.

ZDJĘCIA